Wat is een hoge werkdruk?
Een hoge werkdruk ontstaat wanneer er een disbalans is tussen werkinspanning en persoonlijke opbrengsten, ontspanning en herstel. Dit kan leiden tot een gebrek aan motivatie, welbevinden en vaardigheden bij medewerkers, evenals een verminderde verbinding met anderen.
In het JD-R model (Job Demands-Resources model) zijn taakeisen de dingen in je werk die veel energie of moeite kosten. Dit kunnen lichamelijke of mentale inspanningen zijn. Taakeisen zijn niet altijd slecht, maar als het er te veel zijn zonder genoeg steun, kunnen ze stress en vermoeidheid veroorzaken.
Voorbeelden van taakeisen
- Lichamelijke eisen
Zwaar werk doen, zoals tillen of veel lopen
Werken in de kou, hitte of in een lawaaiige omgeving
Hoge werkdruk door strakke deadlines - Denkkracht en concentratie
Moeilijke problemen oplossen
Veel dingen tegelijk moeten doen (multitasken)
Steeds nieuwe dingen moeten leren - Emotionele eisen
Omgaan met lastige of boze klanten
Werken met mensen die veel hulp nodig hebben, zoals in de zorg
Altijd vriendelijk en beleefd moeten blijven, ook als je het moeilijk hebt - Sociale eisen
Conflicten oplossen tussen collega’s of met klanten
Veel moeten overleggen en samenwerken
Rekening houden met de gevoelens van anderen - Regels en organisatie
Onduidelijke taken of regels krijgen
Veel verantwoordelijkheid hebben zonder genoeg hulp
Vaak gestoord worden tijdens je werk
Als je genoeg hulpbronnen hebt (zoals steun van collega’s, duidelijke regels of de vrijheid om je werk zelf in te delen), dan kunnen deze taakeisen juist uitdagend en motiverend zijn. Maar als de eisen te zwaar worden zonder genoeg hulp, kan dat stress en burn-out veroorzaken.
Werkgevers moeten goed in de gaten houden of de werkdruk niet te hoog is. Als dat wel zo is, moeten ze maatregelen nemen om het werk minder zwaar te maken. Werknemers kunnen zelf ook iets doen, zoals hun grenzen aangeven, belangrijke taken eerst doen en om hulp vragen. Minder werkdruk is niet alleen beter voor de gezondheid van medewerkers, maar zorgt er ook voor dat het werk beter en sneller gedaan wordt.
Wat zijn signalen van een te hoge werkdruk?
Er zijn verschillende signalen die kunnen duiden op een te hoge werkdruk:
- Op gedragsgebied kan dit zich uiten in lusteloosheid, onrustigheid, afwezigheid, gejaagdheid, impulsiviteit, geremdheid en het ontwijken van sociale contacten. Ook kunnen er meer incidenten plaatsvinden door de druk die wordt ervaren.
- Emotioneel gezien kan een te hoge werkdruk leiden tot gevoelens van ontevredenheid, traagheid, prikkelbaarheid, onzekerheid, achterdochtigheid, agressie, gebrek aan motivatie en labiliteit.
- Lichamelijke klachten zoals hartkloppingen, spanningshoofdpijn, pijn op de borst, slaapstoornissen, zweten, duizeligheid, buikpijn en hyperventilatie kunnen ook wijzen op een te hoge werkdruk.
- Op verstandelijk gebied kunnen mensen overgevoelig zijn voor prikkels, van de hak op de tak springen, verstrooid zijn, verminderde interesse tonen, concentratieproblemen ervaren, vergeetachtig zijn, piekeren en fouten maken.
- Op het gebied van motoriek kunnen spierpijn, rugpijn, stramheid, stotteren, beven, spanning in nek en schouders en tandenknarsen optreden als gevolg van een hoge werkdruk.
Het is belangrijk om deze signalen serieus te nemen en indien nodig hulp te zoeken om de werkdruk te verlichten.
Wat is het verschil tussen werkdruk en werkstress?
Er bestaat een belangrijk verschil tussen werkdruk en werkstress.
Werkdruk verwijst naar de hoeveelheid werk die op iemand zijn of haar bordje ligt. Dit kan te maken hebben met de hoeveelheid taken, de tijd die ervoor beschikbaar is en de complexiteit van het werk. Een gezonde werkdruk kan als uitdagend worden ervaren en zelfs motiverend werken. Het stimuleert mensen om doelen te halen en productief te zijn. Echter, wanneer de werkdruk structureel te hoog wordt en werknemers onvoldoende tijd, middelen of ondersteuning hebben om hun taken goed uit te voeren, kan dit problemen opleveren.
Werkstress is de negatieve reactie die kan ontstaan als de werkdruk te lang te hoog blijft en iemand hier onvoldoende grip op heeft. Dit kan leiden tot zowel lichamelijke als mentale klachten, zoals vermoeidheid, spanning, prikkelbaarheid en concentratieproblemen. Op de lange termijn kan werkstress zelfs bijdragen aan burn-out en andere gezondheidsproblemen. Werkstress ontstaat niet alleen door de hoeveelheid werk. Ook andere factoren, zoals onduidelijke verwachtingen, een slechte werksfeer of een gebrek aan controle over de eigen taken kunnen werkstress veroorzaken.
Hoe kan ik mijn werkdruk verlagen?
Wanneer je last hebt van een hoge werkdruk, is het belangrijk om eerst te onderzoeken waar deze vandaan komt. Welke taken kosten je veel energie? Wat gaat je moeilijk af? En vooral: waarom is dat zo? Pas als je duidelijk hebt waar de knelpunten zitten, kun je op zoek gaan naar oplossingen.
Iedere situatie is anders en wat voor de één werkt, hoeft voor de ander niet te helpen. Daarom is het belangrijk om creatief na te denken over mogelijke verbeteringen. Maak hierbij onderscheid tussen wat je zelf kunt veranderen, waar je de hulp van je leidinggevende of collega’s voor nodig hebt, en wat de organisatie zou moeten aanpassen. Misschien kun je je manier van werken efficiënter maken of je planning beter indelen. Soms is er extra ondersteuning nodig van je team of leidinggevende, bijvoorbeeld door taken beter te verdelen. En in sommige gevallen kan het helpen om binnen de organisatie in gesprek te gaan over structurele verbeteringen.
Toch zijn er ook situaties waarin je weinig of geen invloed hebt op de werkdruk. In zulke gevallen kan acceptatie een manier zijn om de stress te verminderen. Door te erkennen dat bepaalde zaken buiten je controle liggen, voorkom je frustratie en leer je er beter mee om te gaan. Dit betekent niet dat je niets kunt doen, maar wel dat je energie steekt in wat wél te veranderen is.
Door bewust te kijken naar de oorzaken van werkdruk en gericht te zoeken naar oplossingen, kun je beter omgaan met stress en hoge werkdruk voorkomen.
Training Effectief werkdruk verlagen
Ervaar je een hoge werkdruk en lukt het je niet om deze zelf te verlagen? Dat kan inderdaad lastig zijn, aangezien het tijd en energie kost die je juist nu tekort komt. En als je het druk hebt, mis je ook de creativiteit om oplossingen te vinden. Astrid Vitaal kan je hierbij helpen en biedt ondersteuning in de vorm van het training “Effectief werkdruk verlagen”.
In deze training ontdekken we wat werkdruk écht is en hoe het ontstaat. Vervolgens bedenken we concrete oplossingen op basis van de IGLO-aanpak. Samen stellen we een praktisch, gedragen plan van aanpak op. Daarnaast is er ook de mogelijkheid voor coachende begeleiding om je door dit proces heen te helpen. Met behulp van deze ondersteuning kun je stap voor stap werken aan het creëren van een gezonde werkdruk.