Niemand zou ergens ontevreden moeten blijven zitten ….
Ken je dat gevoel dat je ergens niet meer op je plek zit, maar tóch blijft? Omdat je hypotheek doorloopt, je geen idee hebt wat je anders zou moeten doen, of je denkt: “Ik ben hier nu al 15 jaar, waar moet ik nog heen?” Dan geldt voor jou misschien wel… opgesloten zitten in je baan. En geloof ons: je bent niet de enige.
Wat betekent “opgesloten zitten in je baan” eigenlijk?
Volgens onderzoekers Feenstra-Verschure, Kooij en Freese (2023) gaat het om mensen die zich ontevreden voelen in hun werk, maar toch geen stap zetten richting verandering. Dat komt vaak doordat ze denken dat er geen betere baan beschikbaar is. Bijvoorbeeld omdat ze “te oud” zijn, geen passende opleiding hebben, of simpelweg niet weten waar te beginnen.
Een voorbeeld:
Karin, 52, teamleider
Karin werkt al jaren op dezelfde afdeling. Ze kent het werk door en door, maar voelt zich niet meer uitgedaagd. Toch solliciteert ze niet. Waarom? Ze denkt dat niemand zit te wachten op een vijftiger, ze verdient goed, en ze wil geen risico lopen. Ondertussen zit ze elke ochtend met tegenzin in de auto naar kantoor en telt ze de dagen tot het weekend.
Hoe ontstaat het?
Opgesloten zitten ontstaat meestal door een ‘misfit’ tussen jou en je werk. De oorzaken daarvan kunnen bij iemand persoonlijk liggen, maar ook komen door factoren op het werk.
Baanontevredenheid
- Je mist waardering.
- Je hebt conflicten met collega’s of je leidinggevende.
- Je doet werk dat niet meer past bij je kennis of interesses.
- Je werk en privé zijn niet meer goed te combineren.
Beperkte baankansen
Je denkt dat je geen andere opties hebt , omdat:
- Je elders niet dezelfde gunstige arbeidsvoorwaarden kunt krijgen.
- Er ongunstige vertrekregelingen zijn, bijvoorbeeld een kosten voor een bijscholing moet terugbetalen.
- Je niet het juiste opleidingsniveau hebt voor de baan die je zou willen.
- Je al zo lang bij deze werkgever zit.
- Je niet de moed of energie hebt om een andere baan te zoeken.
Kenmerkend van iemand die opgesloten zit in zijn baan is dat deze geen actie onderneemt. Deze situatie kan echter heel frustrerend zijn, en hoe langer het duurt, hoe groter de impact.
Wat zijn de gevolgen van “opgesloten zitten in je baan”?
Er zijn drie niveaus van opgesloten zitten:
- Licht opgesloten: Je hebt weinig negatieve gevoelens en gedachten en ervaart hoofdzakelijk frustratie en boosheid over deze situatie waarin je terechtgekomen bent.
- Gemiddeld opgesloten: Stress, vermoeidheid, en je begint er thuis ook last van te krijgen.
- Erg opgesloten: Je komt in een neerwaartse spiraal, burn-out klachten en depressieve klachten, geen energie meer om nog iets te veranderen.
En het blijft niet bij jou alleen, maar beïnvloed ook collega’s. Onderzoek toont aan dat opgesloten medewerkers ook zorgen voor minder productiviteit, meer conflicten én een slechtere sfeer in het team.
Waarom praten mensen er niet over?
Opgesloten zitten in je baan blijkt nog steeds een taboe te zijn en moeilijk om over te praten. En dat terwijl het iedereen kan overkomen. Het maakt niet uit of je een leidinggevende functie hebt, hoe hoog je salaris is, of je man of vrouw bent of welk opleidingsniveau je hebt genoten. Veel mensen die in deze situatie terechtkomen schamen zich. Of denken dat klagen betekent dat ze falen of de situatie alleen maar erger ermee maken. Maar juist door stil te blijven, blijft de situatie bestaan. Terwijl het gesprek aangaan met een collega, leidinggevende of coach vaak de eerste stap naar verandering is.
Het is daarom belangrijk dat we afstappen van het idee dat het raar of zwak is om te praten over het gevoel vast te zitten in je baan. Dit overkomt veel mensen, en juist daarom zou het normaal moeten zijn om het erover te hebben – zeker binnen organisaties. Als medewerkers zich vrij voelen om hun twijfels en onvrede uit te spreken, kunnen ze al in een vroeg stadium herkennen dat ze vastlopen. Dat maakt het makkelijker om in beweging te komen voordat het echt uit de hand loopt. Leidinggevenden spelen hierin een sleutelrol. Het begint met écht luisteren en ruimte bieden voor eerlijke gesprekken. Dat kan alleen als er sprake is van vertrouwen en psychologische veiligheid. Pas als een medewerker zich veilig voelt, durft hij of zij zich open te stellen.
Zo’n veilige werkomgeving maakt het mogelijk om samen te kijken naar wat er wél kan. Of dat nu gaat om kleine aanpassingen in het werk, een nieuwe functie, of een stap buiten de organisatie. Door deze openheid kunnen mensen weer regie nemen over hun loopbaan – en voorkom je stilstand en uitval.
Wat kun je doen?
- Neem de regie over je loopbaan. Niemand anders doet het voor je.
- Focus op wat je wél kunt veranderen. Misschien kun je je taken aanpassen of intern switchen.
- Maak het bespreekbaar. Zowel thuis als op je werk.
- Durf grenzen aan te geven. Ook al voelt dat spannend.
- Plan reflectiemomenten in. Doe de “Op je plek?”-check:
- Ben je nog tevreden in je baan?
- Zit je nog op de juiste plek?
- Zijn er voldoende kansen buiten je huidige baan?
- Zou het oké zijn als er niets verandert?
Als je op meer dan 1 vraag “nee” zegt: tijd voor actie.
En voor werkgevers?
Wees alert op signalen. Bied ruimte voor ontwikkeling, laat zien dat carrières niet in beton gegoten zijn, en zorg voor een veilige sfeer waarin medewerkers durven zeggen hoe het écht met ze gaat. Zo maak je van vastzitten weer vooruitgang.
Conclusie
Iedereen kan zich wel eens opgesloten voelen. Maar dat gevoel hoeft geen eindstation te zijn. Door bewustwording, gesprek en kleine stappen vooruit, kun je weer grip krijgen op je werk en werkplezier.
En vergeet niet: een goed gesprek is vaak het begin van beweging.
Ondersteuning door Astrid Vitaal
Wil je verder praten over het opgesloten zitten in je baan? Ik denk graag met je mee! Astrid Vitaal biedt ondersteuning op maat aan organisaties die hun personeel duurzaam inzetbaar willen houden.
Neem gerust contact op voor een vrijblijvend gesprek. Laten we samen werken aan een werkomgeving waarin medewerkers zich gewaardeerd voelen en willen blijven!